S-Toure blogs

Het verschil tussen horen en luisteren.

Horen versus luisteren is de vertaling van een artikel van Intelligent Change. Het artikel dat mij inspireerde om deze blog te schrijven. In hun inleiding stellen zij de vraag: Hoe vaak heb je iemand horen zeggen “Luister je wel naar wat ik zeg?” of “Je hoort mij wel, maar luister je wel naar wat ik tegen je zeg?”. Toen ik dit las ontstond er een glimlach op mijn gezicht.

.
Vertellen voor jandoedel.

Ik heb het weleens iemand horen zeggen. Tegen mij zelfs. En ik heb het ook weleens tegen de stoere vent gezegd. Je herkent het misschien wel. Je staat uitgebreid een verhaal te vertellen en op het moment dat je een reactie verwacht, krijg je die niet. In plaats daarvan word je aangekeken met een glazen blik. Het moment dat je beseft dat je voor jandoedel je verhaal vertelt.

.
Dat heb ik je toch gezegd.

Hét verschil tussen horen en luisteren. Je gesprekspartner hoorde je wel, alleen luisterde niet. Dat wat hij/zij hoorde kwam niet bewust binnen. Laat staan dat het onthouden wordt. Hoe vaak heb je jezelf of iemand anders horen zeggen ‘Dat heb ik je toch gezegd.’ of ‘Daar was je bij toen dat verteld werd.’ Horen of niet-luisteren, we hebben er allemaal weleens last van.

.
Maar wat is nu het verschil?

Horen is de gewaarwording van vibraties, de geluidsgolven, door het oor. Iets wat er altijd is, maar waar we niet op gefocust zijn. Neem als voorbeeld de muziek dat speelt tijdens het werk of een etentje. We horen het wel, maar luisteren er niet bewust naar. We zien het als achtergrondmuziek.

Luisteren gaat om de interactie tussen mensen. Wat vraagt om te focussen op de woorden van je gesprekspartner. Aandacht te hebben voor wat hij/zij zegt en te letten op de non-verbale communicatie. De omschrijving in het artikel vind ik wel alles zeggend ‘horen is nodig om informatie te verzamelen, luisteren is nodig om informatie in een context te plaatsen en het een betekenis geven.

.
Écht luisteren

Luisteren zorgt voor de verbinding tussen mensen. Het helpt ons om empathie te hebben en om betekenisvol te zijn voor een ander. En écht luisteren doet veel meer met ons. Ik vond het interessant om zo onder elkaar te zien staan wat luisteren met ons doet:

– Het vraagt ons om neutraal te zijn. Niet te oordelen over datgene wat verteld wordt.

– We moeten geduld opbrengen. Zodat de ander de ruimte en tijd heeft om zicht uit te kunnen drukken.

– Het vraagt om feedback in de vorm van het geven van een knikje, een glimlach, het maken van oogcontact.

– Bij echt luisteren stel je vragen over hun verhaal.

– Je kunt reflecteren op het verhaal. Jouw ervaringen delen of vertellen wat het verhaal met je doet.

– Ook kun je vragen naar toelichting over hetgeen verteld is. Het maakt het verhaal duidelijker voor jullie beiden.

– Soms is het goed om een tussentijdse samenvatting te geven. Zodat je ook echt het verhaal begrijpt en kunt volgen.

.
Hoe word je een goede luisteraar?

Goed luisteren vraagt om inzet en een actieve deelname. Ondanks dat we veel automatisch/onbewust doen kun je leren om nóg beter te luisteren. Onder andere door het toepassen van deze tips:

1. Wees nieuwsgierig.
Wees oprecht benieuwd naar wat de ander vertelt en stel daar vragen over. De ander zal het ervaren als gezien worden en belangrijk zijn.

2. Zet doelen om een betere luisteraar te zijn.
Vraag jezelf af waarom je beter wilt luisteren en hoe je dat kan bereiken. Maak van je antwoorden een meetbaar doel.

3. Wees bewust aanwezig.
Vertraag en focus je op de dingen om je heen. Was je afgedwaald met je gedachten, breng je aandacht dan weer terug naar je gesprekspartner. Luister bewust naar de gekozen woorden, de intonatie en de stem.

4. Stel open vragen.
Stel open vragen, zodat de verteller uitgenodigd wordt om zich open te stellen en meer te vertellen.

5. Oordeel niet.
Wij zijn snel geneigd om te oordelen en onze mening te geven. Probeer dit niet te doen. Sta open voor wat de ander zegt, zodat je iets vanuit een ander punt kunt bekijken.

6. Samenvatten.
Vat af en toe het gesprek/verhaal samen. Het zorgt ervoor dat de ander zich gehoord voelt. En dat zijn/haar verhaal ertoe doet. Het geeft ook de ruimte om misvattingen te corrigeren.

7. Blijf bij het onderwerp.
Dwaal niet af naar een ander onderwerp. Parkeer die onderwerpen voor een later moment.

8. Accepteer het als je fout zit.
Oftewel schiet niet meteen in de verdediging. Luister naar de ander en geef dan een weloverwogen reactie. Het is niet erg als er een stilte tijdens het gesprek valt.

9. Let op de non-verbale communicatie.
Zowel van de ander als van jezelf. Het leert je meer over de persoon. Het geeft je ook de mogelijkheid om door te vragen als de lichaamstaal niet overeenkomt met de woorden die uitgesproken worden.

10. Stop met het invullen.
Doe geen aannames. Is iets niet duidelijk, vraag er dan naar. Het voorkomst misverstanden en het leert je gesprekspartner om zich beter te verwoorden.

11. Erkennen.
Probeer de gedachten en de gevoelens van de ander te erkennen. Te erkennen in de context van hun verleden, hun huidige situatie en hun karakter.

12. Vertraag het gesprek.
Begin niet meteen over datgene wat besproken moet worden. Vraag eerst eens hoe het gaat. Daarmee maak je de ruimte waarbinnen het gesprek plaatsvindt vriendelijker en stelt je gesprekspartner instaat om zich open te stellen. En neem de tijd voor het gesprek. Dat vermindert de kans op onnodige discussies.

13. Geef alleen advies als erom gevraagd wordt.
Advies geven geeft ons een gevoel van behulpzaam zijn. Maar het kan heel goed dat je gesprekspartner niet zit te wachten op advies. Hij/zij wil misschien alleen gehoord worden. Zelf vraag ik soms of iemand openstaat voor advies of wat voor een reactie mijn gesprekspartner van mij verwacht.

.
Luisteren niet makkelijk, wel belangrijk.

Dat luisteren niet makkelijk is, lijkt mij wel duidelijk. Net zoals ik hoop dat je inziet dat luisteren belangrijk is. Het zorgt voor verbondenheid met anderen. Het geeft de mogelijkheid om kennis en inzichten te delen. Om verhalen en herinneringen te vertellen. En het helpt om problemen op te lossen met soms nog wel betere oplossingen.

Elke moeite die je doet om een betere luisteraar te zijn brengt je dichter bij een ander. Het maakt de verbinding en de relatie tussen jou en je gesprekspartner sterker en gezonder.

In welke rol zie jij jezelf nu het vaakst: toehoorder of luisteraar?

.
Een S-Toure (stoere) groet,